Relacja Dagmary Jaguckiej-Mielke
W dniach 22-25 listopada 2018 r., jako ambasador światowej organizacji GPEN (Global Protestant Educational Network), uczestniczyłam w Światowej Konferencji Szkół Protestanckich odbywającej się w miejscowości Arusza w Tanzanii. Temat spotkania: „Communication as a Contribution to Quality Education and Peace Education” (Komunikacja jako wkład w Edukację wysokiej Jakości oraz w Edukację dla Pokoju).
Wśród pięćdziesięciu ambasadorów GPEN z całego świata reprezentowałam Polskę oraz Towarzystwo Ewangelickie. Zgromadzenie ambasadorów prowadzone było wspólnie przez reprezentantów Rady GPEN i Ewangelicki Kościół Luterański w Tanzanii (ELCT).
Organizatorzy konferencji zadbali o to, aby od początku uczestnicy zajęli się tematem skutecznej komunikacji. Wszystkim wiadomo, że komunikacja międzyludzka jest kluczem do wzajemnego zrozumienia i wspólnego działania, a nie zawsze jest łatwa, zwłaszcza w kontekście wielonarodowościowym. Na podstawie przypowieści o faryzeuszu i celniku (Ewangelia Łukasza 18, 9-14) biskup Birgit Lendler-Koschel (członek Rady GPEN) starała się wyjaśnić równoważne w udanej komunikacji znaczenie nadawcy i odbiorcy przekazu, zwracając uwagę na przyczyny częstych niepowodzeń komunikacji międzyludzkiej, wynikające choćby z uwarunkowań kulturowych, a także błędnej interpretacji sygnałów i kodów używanych w procesach komunikacyjnych. Profesor Annette Scheunpflug z Uniwersytetu Bamberg (Niemcy) uzupełniła objaśnienia ćwiczeniami komunikacyjnymi, które miały pokazać efektywne narzędzia służące do tego, aby rozpocząć rozmowy, praktykować komunikację „bezprzemocową” oraz komunikację dynamiczną.
Zwrócono uwagę na fakt, że to właśnie nauczyciele w szczególności są „budowniczymi mostów” dla ekspansji indywidualnych i kulturowych horyzontów interpretacji w komunikacji między ludźmi.
Podczas konferencji 17 ambasadorów z różnych regionów świata dzieliło się informacją na temat własnych lokalnych działań na rzecz GPEN: od tworzenia sieci kontaktów, do zakładania szkolnych klubów działających na rzecz pokoju i demokracji, wprowadzania systemów zarządzania jakością i najnowszych odkryć naukowych – szkoły protestanckie na całym świecie tworzą innowacje!
Poniżej niektóre z zaprezentowanych tematów:
- „Zaangażowanie kościoła w edukację” – przykład współpracy kościoła luterańskiego w Tanzanii
- „Promocja Klubów Pokoju w szkołach – kierunkiem do zrównoważonej edukacji pokojowej w Rwandzie”
- „Edukacja dla Solidarności i Pokoju” – przykład synodalnej sieci edukacji wśród szkół luterańskich w Brazylii
- „W pokoju z naturą – projekt Zielone Ziarno” – przykład realizacji projektów ekologicznych w szkołach protestanckich na Filipinach
- „Rozwój szkół protestanckich w Azji” – przykład działania szkół Concordia w Szanghaju
- „Protestancka Edukacja w Europie – zadania i zasady działania organizacji takich jak iV ( której jesteśmy członkiem) oraz holenderskiej organizacji szkół chrześcijańskich Verus”
- „Łączenie szkół protestanckich w obszarze krajów frankofońskich” – przykłady z Haiti oraz Madagaskaru
W ramach zorganizowanego w Tanzanii pobytu, po konferencji ambasadorzy GPEN mieli okazję odwiedzić trzy szkoły znajdujące się na terenie regionu Arusha oraz Luterański Uniwersytet Makumira . Ewangelicka szkoła średnia „Peace House” przyjęła nas na niedzielnym szkolnym nabożeństwie. Luterańska szkoła średnia dla dziewcząt z plemienia Masajów była dla wszystkich wzruszającym przykładem, jak znacząco edukacja wpływa na losy i możliwości samodoskonalenia dziewcząt, dla których edukacja nie jest dobrem powszechnym. W Tanzanii tylko 30% dziewcząt kończy szkołę średnią. Ostatni przykład to wyselekcjonowana państwowa szkoła średnia dla chłopców Ilboru Secondary School (w całym kraju jest tylko sześć takich szkół) – tutaj zapoznano nas z systemem egzaminów państwowych oraz selekcją najlepszych uczniów w kraju. W tej szkole prowadzony jest także program dla uczniów niepełnosprawnych fizycznie. Należy zwrócić uwagę na dysproporcje – wśród 890 uczniów tylko 24 chłopców to uczniowie z niepełnosprawnością. Szkoła założona w roku 1946 przez Ewangelicki Kościół Luterański w Tanzanii, a w latach 70-tych przejęta przez rząd niepodległościowy, wielokrotnie nagradzana była na szczeblu zarówno regionalnym, jak i państwowym. Bardzo pozytywne wrażenie wywarł na nas Uniwersytet Makumira należący do Ewangelickiego Kościoła Luterańskiego w Tanzanii, na którym kształci się młodzież z całego kraju. Można tam studiować nie tylko teologię, ale także wiele innych dyscyplin, jak choćby prawo, ekonomię, pedagogikę czy ochronę środowiska. Szczególną dumą uniwersytetu jest wydział artystyczny, który kształci młodzież w zakresie kultywowania i pielęgnacji tradycyjnej sztuki muzycznej oraz tańców folklorystycznych Tanzanii. W nowopowstałym centrum komunikacji audiowizualnej miałam okazję rozmawiać także z przedstawicielami sztuki filmowej (amerykańskie małżeństwo), które od lat działa w branży filmów fabularnych w Afryce. Produkują filmy o tematyce społecznej specjalnie dla odbiorców afrykańskich. Wierzą, że film może być wykorzystany jako interwencja, by prowokować dyskusję i debatę wokół wyzwań społecznych i wpływać na pozytywne zmiany. Ich zdaniem film jest obiecującym sektorem służącym do tworzenia miejsc pracy w Tanzanii.
Na zakończenie nie mogę nie wspomnieć o personalnym odkryciu, jakiego dokonałam dzięki jednej z uczestniczek konferencji – studentce Uniwersytetu Makumira, która zachęciła mnie do odwiedzin polskiego cmentarza uchodźców wojennych w miejscowości Tangere w regionie Arusha. Dowiedziałam się, że w latach 1942-1952 do Afryki Wschodniej skierowano 18 tysięcy Polaków – byli to żołnierze armii generała Władysława Andersa oraz ludność cywilna, która opuściła Związek Sowiecki i została rozlokowana na terenie wielu krajów (Irak, Palestyna, Libia, Indie, Meksyk i Afryka). Największą polską osadą w Afryce było osiedle w Tanzanii w wiosce Tangeru. Pierwszy transport z 1400 cywilami przybył do portu Tanga 27 sierpnia 1942 r. W sumie w Tangeru osiedlono około 5 tysięcy ludzi.
Co ważne osiedleńcy w Tangeru prowadzili wyspecjalizowaną farmę. Założyli liczne szkoły podstawowe i gimnazja: handlowe, krawieckie, rolnicze a także liceum. Po zakończeniu II wojny światowej uchodźcom umożliwiono powrót do kraju, lecz wielu z nich nie miało dokąd wracać, gdyż pochodzili ze wschodnich ziem dawnej Polski, które nie znalazły się w granicach kraju po roku 1945. W ten sposób Tanzania stała się ich drugą ojczyzną.
Obecnie na terenie dawnego obozu polskiego nadal funkcjonują szkoły kształcące miejscową młodzież – wyspecjalizowana farma w Tangeru została przekształcona w Państwowy Instytut Rolniczy w Tanzanii. Cmentarz objęty jest opieką Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Dar Es Salaam.
Uczestnictwo w Światowej Konferencji GPEN oraz pobyt w Tanzanii wzbogaciło mnie nie tylko jako nauczyciela oraz lidera organizacji chrześcijańskiej, ale też zdecydowanie zmieniło mnie jako osobę. Będąc ambasadorem szkół protestanckich mam zamiar i nadzieję przekuć zdobyte doświadczenie na lokalny grunt naszych szkół.
